Jednym z najbardziej znanych miejsc Starej Hawany (La Habana Vieja) jest Plac Katedralny (Plaza de la Catedral). To obowiązkowa pozycja każdej zorganizowanej wycieczki, ale nawet przy samodzielnym zwiedzaniu trudno by było ten punkt ominąć. I dobrze, bo miejsce ma swój niepowtarzalny urok.
Od bagna do salonu miasta
Historia tego miejsca jest przewrotna. Kiedyś było tu bagno, później część stoczni morskiej. Wreszcie teren osuszono i stał się on jednym z głównych placów Starej Hawany, otoczonym rezydencjami wzniesionymi przez ówczesną elitę Kuby.
Dziś te budynki to zabytki mieszczące muzea, galerie i restauracje:
Casa de Lombillo (mieściła się tu pierwsza kubańska poczta),
Casa del Conde de Casa Bayona,
Casa de los Condes de Peñalver,
Casa de los Marqueses de Aguas Claras.
Katedra inna niż wszystkie
Gdy pierwszy raz zwiedzaliśmy Hawanę, Plac Katedralny i sama świątynia bardzo mnie zaskoczyły… rozmiarem. Spodziewałam się ogromnej otwartej przestrzeni i monumentalnej budowli, tymczasem plac jest średnich rozmiarów, kameralny, a kościół – jak na katedrę – wręcz niewielki.
Świątynię wznoszono w latach 1748–1777, w miejscu, gdzie wcześniej stał mniejszy kościół. Obecnie jest to archikatedra, siedziba arcybiskupa i główny kościół archidiecezji San Cristóbal de la Habana.
Funkcjonują aż trzy nazwy tej świątyni:
- Archikatedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny (La Catedral de la Virgen María de la Concepción Inmaculada),
- Katedra św. Krzysztofa (Catedral de San Cristóbal),
- Katedra w Hawanie (Catedral de la Habana).
Koralowiec i asymetria
Katedra została zbudowana z bloków koralowych (wyciętych z dna morskiego) w stylu barokowym. To, co rzuca się w oczy, to jej asymetria, widoczna najlepiej w dwóch frontowych dzwonnicach – prawa jest wyraźnie szersza od lewej. Za to wnętrze, po pracach renowacyjnych przeprowadzonych w latach 1946−1949, ma styl znacznie surowszy, bliższy neoklasycznemu.
Warto też wspomnieć o pewnym historycznym detalu: w latach 1796–1898 w nawie głównej katedry przechowywano szczątki Krzysztofa Kolumba, zanim ostatecznie trafiły do Sewilli (choć niektórzy badacze twierdzą, że część z nich mogła zostać na Dominikanie).
💡 Ciekawostki i informacje praktyczne
Wejście na wieżę: Za niewielką opłatą (zazwyczaj 1 CUC/USD) można wejść na jedną z wież. Widok na plac z góry i na dachy Starej Hawany jest świetny, a schody są wąskie i kręte, co dodaje klimatu.
Dlaczego wieże są krzywe? Wspomniałaś o asymetrii. Ciekawostką jest powód: prawa wieża jest szersza, a lewa węższa, aby… zapewnić przepływ wody deszczowej z placu na tyły (do ulicy San Ignacio). Architekci musieli dostosować się do dawnego, bagiennego terenu, który lubił gromadzić wodę.
Ślady morza na ścianach: Katedra jest zbudowana z wapienia koralowego (piedra de capellanía). Jeśli podejdziesz blisko i przyjrzysz się fasadzie, bez trudu zobaczysz skamieniałe muszle i fragmenty koralowców wmurowane w ściany kościoła. To robi niesamowite wrażenie!
Plaza de la Ciénaga: Zanim plac stał się eleganckim „Plaza de la Catedral”, nazywano go „Plaza de la Ciénaga”, czyli dosłownie Plac Bagienny. To tam mieszkańcy gromadzili deszczówkę, zanim zbudowano akwedukt.
Mimo że Plac Katedralny nie przytłacza ogromem, a katedra wydaje się wręcz filigranowa, to właśnie ta kameralność jest ich największą siłą. To miejsce nie przypomina wielkiego placu defilad, ale raczej elegancki, miejski salon pod gołym niebem.
Warto tu przysiąść choć na chwilę, popatrzeć na fasady dawnych rezydencji i poszukać w murach katedry śladów morskich skamielin. W cieniu barokowych wież czas na chwilę zwalnia – nawet w tak tętniącym życiem mieście, jak Hawana.
